Chất liệu màu nước trong hội họa thường được sử dụng với bút pháp phóng khoáng, tạo dựng bố cục bằng những mảng màu lớn nhưng lại mang đến sự sâu sắc, mượt mà về sắc điệu, từ đó tạo nên cảm giác rung động khó tả. Đây là một loại chất liệu khó sử dụng, thường phụ thuộc rất nhiều vào khả năng sáng tạo và chất riêng của người nghệ sĩ. Để hiểu rõ hơn về chất liệu màu nước này, hãy theo dõi bài viết sau của đội ngũ Mythuatcongnghiep.edu.vn nhé!
Chất Liệu Màu Nước Trong Hội Họa Và Những Nội Dung Cơ Bản
Màu nước – Chất liệu quen thuộc trong sáng tạo nghệ thuật
Màu nước trong tiếng Anh là watercolor, tiếng Pháp là aquarelle. Đây là một chất liệu phổ biến trong nghệ thuật hội họa. Loại màu này được tạo thành từ các hạt sắc tố (pigment) kết hợp với chất kết dính (binder) cùng gôm arabic (gum arabic).
Hạt màu của màu nước mịn và trong giúp bạn dễ dàng pha loãng với nước. Khi sử dụng, màu nước nhuộm trực tiếp vào giấy và một khi đã thấm, màu sắc không thể làm sáng trở lại. Do đó, màu nước thường được vẽ từ nhạt đến đậm, các hoạ sĩ rất ít khi dùng màu trắn bởi màu trắng của giấy đã đủ để tạo điểm sáng cho tranh.
Màu nước – Chất liệu quen thuộc trong sáng tạo nghệ thuật
Lịch sử phát triển của chất liệu màu nước trong hội họa
Chất liệu màu nước trong hội họa đã có bề dày lịch sử lâu đời, từng thống trị nghệ thuật ở Châu Á trong hàng nghìn năm. Từ thời kỳ đồ đá, người ta đã thấy những tác phẩm nghệ thuật vẽ lên hang động bằng bột màu từ than, đất sét và các chất tự nhiên khác với hình thức tương tự màu nước.
Tại Trung Quốc, nghệ thuật vẽ tranh thủy mặc đã phát triển từ khoảng 4000 năm trước Công nguyên. Trong thời kỳ Phục hưng Châu Âu, nghệ sĩ Albrecht Dürer là người đã khai sinh và phát triển màu nước với những bức tranh về thực vật, động vật hoặc phong cảnh, chủ yếu phục vụ cho mục đích khoa học.
Đến thế kỷ XVII, Claude Lorrain đã sử dụng mực và màu nước để thực hiện những bức ký họa nhanh tại vùng Campagna – La Mã. Các bức ký họa này sau đó trở thành nguồn cảm hứng cho những bức tranh phong cảnh thần thoại ông sáng tác trong xưởng vẽ của mình. Từ cuối thế kỷ XVIII, dưới bàn tay của các họa sĩ phong cảnh thuộc trường phái Lãng mạn, tranh ký họa màu nước dần được công nhận như một hình thức nghệ thuật độc lập.
Lịch sử phát triển của chất liệu màu nước trong hội họa
Vào cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX, các họa sĩ Anh như John Cozens và Francis Danby đã sử dụng màu nước để tạo ra những lớp màu tinh tế, mờ ảo, tái hiện sinh động bầu không khí của cảnh vật. Trong các tác phẩm của J.M.W. Turner, hiệu ứng không gian và bầu không khí được ưu tiên hơn so với việc tái hiện chi tiết địa hình. Đến đầu thế kỷ XIX, tranh màu nước đã được trưng bày như những tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh.
Để đạt được vị thế như ngày nay, chất liệu màu nước trong hội họa đã trải qua quá trình hình thành, cải tiến và không ngừng phát triển. Tuy vậy, việc lưu giữ các tác phẩm màu nước của những danh họa vĩ đại luôn gặp khó khăn bởi đặc tính dễ hư hỏng, dễ phai màu khi tiếp xúc ánh sáng và dễ bị “rửa trôi”.
Đặc điểm nổi bật của chất liệu màu nước trong hội họa
Nhìn chung, chất liệu màu nước trong hội họa có một số đặc tính riêng. Điều này giúp hoạ sĩ có thể khai thác để truyền tải những ý muốn của mình qua tác phẩm:
1. Tính trong suốt, thuần khiết
Một trong những yếu tố làm nên sự khác biệt của chất liệu màu nước trong hội họa là độ trong suốt. Khác với các chất liệu như sơn dầu hay acrylic, màu nước cho phép ánh sáng xuyên qua các lớp màu, được phản chiếu từ bề mặt giấy, từ đó mang lại hiệu ứng trong trẻo và lung linh đặc biệt.
Độ trong suốt giúp nghệ sĩ tạo nên các lớp màu có chiều sâu giúp thể hiện ánh sáng và không gian trong tranh một cách tự nhiên. Đặc điểm này rất phù hợp cho các tác phẩm tranh phong cảnh, tranh tĩnh vật hoặc tranh minh họa. Tuy nhiên, chất liệu màu nước trong hội họa lại khiến hoạ sĩ không thể che phủ hoàn toàn lỗi sai. Nói cách khác, điều này đòi hỏi sự chính xác và kỹ thuật cao ngay từ những nét cọ đầu tiên.
Tính trong suốt, thuần khiết
2. Hiệu ứng loang màu của chất liệu màu nước trong hội họa
Trong khi sơn dầu bám chắc lên bề mặt được vẽ thì chất liệu màu nước trong hội họa lại có tính chất loang ra và hòa trộn. Đặc tính này tạo nên sự biến đổi linh hoạt của màu sắc, giúp các họa sĩ tìm thấy sự cân bằng hoàn hảo giữa việc kiểm soát màu sắc.. Thay vì sử dụng sơn dầu với độ mờ đục và tính mạnh mẽ thì nhiều họa sĩ đã chuyển sang màu nước vì chất liệu này đáp ứng tốt hơn nhu cầu thể hiện nhanh các ý tưởng và trí tưởng tượng phong phú.
Những bức tranh huyễn hoặc của William Blake từ thập niên 1790, các tác phẩm trừu tượng trữ tình hiện đại của Helen Frankenthaler hay những cảnh mộng ảo mang đầy ẩn ý của Paul Klee đều chia sẻ một điểm chung. Đó là màu nước được sử dụng để kết hợp các sắc độ màu với cảm giác mong manh, hư ảo, tạo nên chiều sâu và sự tinh tế độc đáo cho mỗi tác phẩm.
Hiệu ứng loang màu của chất liệu màu nước trong hội họa
3. Tốc độ khô nhanh đòi hỏi về mặt kỹ năng
Chất liệu màu nước trong hội họa khô nhanh hơn hầu hết các chất liệu khác, chẳng hạn như sơn dầu hoặc sơn acrylic. Đây là một ưu điểm lớn khi cần hoàn thành tác phẩm nhanh chóng nhưng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho hoạ sĩ.
Tốc độ khô nhanh của chất liệu màu nước trong hội họa giúp các hoạ sĩ dễ dàng thực hiện kỹ thuật chồng lớp (glazing) mà không làm nhòe các lớp màu trước đó. Điều này hữu ích khi cần thể hiện các chi tiết nhỏ hoặc sắc thái tinh tế trong tranh. Đối với những tác phẩm lớn hoặc yêu cầu chỉnh sửa thì tốc độ khô nhanh có thể trở thành rào cản. Nghệ sĩ cần làm việc nhanh chóng và chính xác để tránh làm hỏng tác phẩm.
4. Linh hoạt khi sử dụng màu
Màu nước được biết đến với khả năng hòa trộn màu sắc linh hoạt và dễ dàng. Chỉ bằng cách điều chỉnh lượng nước, bạn có thể tạo ra nhiều sắc thái khác nhau, từ tông màu đậm đến nhạt, từ rực rỡ đến dịu nhẹ.
Cường độ của chất liệu màu nước trong hội họa sẽ thay đổi dựa trên lượng màu được sử dụng cũng như cách các lớp màu được chồng lên nhau. Đồng thời, cường độ này còn thể hiện qua tính chất nóng lạnh hoặc sự tươi sáng hay trầm lắng của màu sắc.
Việc sử dụng nhiều nước để làm nhạt màu tạo ra các hiệu ứng ánh sáng và sự mờ ảo đặc trưng trong tranh. Ngoài ra, khả năng pha trộn các màu cơ bản một cách linh hoạt còn giúp hoạ sĩ sáng tạo nên vô số gam màu mới, đáp ứng đa dạng nhu cầu thể hiện trong các tác phẩm nghệ thuật của mình.
Linh hoạt khi sử dụng màu
Kỹ thuật vẽ màu nước phổ biến
Khi dùng chất liệu màu nước trong hội họa, bạn có thể sử dụng một số phương pháp dưới đây để sáng tạo nên tác phẩm của mình:
- Kỹ thuật chồng lớp (Wash) là một trong những phương pháp sử dụng màu nước phổ biến. Nói đơn giản là bạn chỉ cần chờ lớp này khô rồi đổ lớp tiếp theo để tạo chiều sâu và vẽ chi tiết lên. Lưu ý: màu nên được phủ nhẹ nhàng và chồng lớp với lượng màu có điều chỉnh. Bạn nên tránh đi cọ tới lui nhiều lần trên một vị trí hay cọ sát mạnh để tán màu vì như vậy sẽ gây bong và sờn mặt giấy.
- Kỹ thuật wet-on-wet nghĩa là phủ lớp màu thứ 2 và thứ 3 khi lớp thứ nhất chưa khô hoặc bạn có thể vẽ trực tiếp màu nước lên mặt giấy khô mà không phải tạo các tầng màu trước. Đối với cách vẽ này thì bạn nên chú ý tới độ màu. Còn ở những bước sau thì lượng màu được đưa vào sẽ nhiều hơn lượng nước để tạo nên độ tương phản đậm nhạt và đảm bảo độ trong trẻo của màu.
- Ngoài ra còn có kỹ thuật Layering xếp chồng nhiều lớp màu trong suốt để tạo chiều sâu và độ phức tạp cho bức tranh. Kỹ thuật Splattering nghĩa là dùng màu ngẫu nhiên để tạo hiệu ứng sinh động. Kỹ thuật này thường thấy trong tranh phong cảnh hoặc tranh trừu tượng.
Kỹ thuật vẽ màu nước phổ biến
Chất liệu màu nước trong hội họa chính là một trong những chất liệu được yêu thích nhất. Màu nước ghi điểm nhờ vào vẻ đẹp trong trẻo, nhẹ nhàng cùng khả năng tạo nên những tác phẩm mang tính nghệ thuật cao. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá chi tiết về đặc điểm của chất liệu màu nước. Để biết thêm nhiều kiến thức hữu ích khác, hãy theo dõi ngay trang web của chúng tôi và cập nhật những bài viết mới nhất!
Cập nhật lần gần đây nhất: 3 Tháng 1, 2025
