Các chất liệu trong hội họa: Thế giới màu sắc đa dạng

Sự cuốn hút của hội họa nằm ở khả năng thưởng thức một tác phẩm từ nhiều góc độ khác nhau. Một trong những yếu tố tạo nên sự đa dạng này là các chất liệu trong hội họa mà hoạ sĩ sử dụng. Một tác phẩm có thể được hình thành từ chất liệu sơn dầu, sơn mài, màu bột, màu nước, phấn sáp,… Hãy cùng tìm hiểu thêm kiến thức về hội hoạ thông qua sự phân loại các chất liệu này.

Các chất liệu trong hội họa | Lịch sử phát triển và đặc điểm

Vai trò của các chất liệu trong hội họa

Có thể nói việc khám phá và phát triển các chất liệu trong hội họa, bao gồm cả chất liệu trên bề mặt và chất liệu thể hiện chính là cách để cải tiến chất lượng nghệ thuật. Từ những bức vẽ đầu tiên trên hang động đến các tác phẩm hiện đại, tất cả đều cho thấy sự phong phú trong cách lựa chọn chất liệu của hoạ sĩ.

Hiện nay, các thể loại như tranh sơn mài, sơn dầu,  màu nước, pastel, acrylic, mực, chất liệu tổng hợp… đã được khám phá và phát triển dưới nhiều dạng thức khác nhau, trải qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm không ngừng.

Vai trò của các chất liệu trong hội họa

Tổng hợp các chất liệu trong hội họa cơ bản

Để bạn có cái nhìn tổng quan hơn, dưới đây chúng tôi sẽ cung cấp thông tin về các chất liệu trong hội họa được sử dụng phổ biến và có ảnh hưởng lớn trong tiến trình phát triển hội hoạ:

Tổng hợp tất cả các CHẤT LIỆU dùng khi vẽ TRANH

1. Sơn dầu

Trước khi sơn dầu ra đời, tempera là chất liệu được các hoạ sĩ ưa chuộng. Tính dẻo đặc trưng của tempera đã góp phần hình thành nên chất liệu sơn dầu ngày nay. Ngay cả sau khi sơn dầu được sáng tạo, kỹ thuật tempera vẫn không bị lãng quên. Các hoạ sĩ thời Trung cổ thường sử dụng tempera để vẽ các lớp dưới của tranh sơn dầu, sau đó phủ lên các lớp màu sơn dầu lỏng theo phong cách tráng (scumbling). Phải đến thời của hai anh em hoạ sĩ Van Eyck (từ 1390-1441), kỹ thuật sơn dầu mới được hoàn thiện và nâng cao.

Sơn dầu ở giai đoạn này có màu sắc trong trẻo,độ bóng đẹp, màu tươi sáng, không thấm nước, đặc tính bền chắc và có thể chịu đựng thử thách của thời gian. Kể từ đó, sơn dầu trở nên phổ biến và trở thành một trong các chất liệu trong hội họa được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. 

Việc hoàn thiện chất liệu sơn dầu được xem là một cuộc cách mạng kỹ thuật giúp nghệ thuật hội họa phát triển và thăng hoa. Người hoạ sĩ càng am hiểu kỹ thuật này thì tác phẩm càng có chất lượng và khả năng bảo tồn càng lâu bền.

Sơn dầu là một trong các chất liệu trong hội họa quen thuộc

2. Sơn mài

Sơn mài là một trong các chất liệu trong hội họa quen thuộc. Kỹ thuật sơn mài ban đầu xuất hiện tại Nhật Bản và Trung Quốc nhưng chỉ dừng lại ở việc gia công trên các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Chỉ khi sơn mài du nhập vào Việt Nam thì chất liệu này mới được đưa vào lĩnh vực hội họa, trở thành một trong những chất liệu để sáng tác nghệ thuật.

Một trong những nét đặc trưng của nghệ thuật sơn mài Việt Nam chính là kỹ thuật mài. Các hoạ sĩ từ trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đã cùng nhau hoàn thiện và phát triển kỹ thuật này. Tranh sơn mài được vẽ trên nền đen, sử dụng các chất liệu truyền thống của nghề sơn như sơn cánh gián, sơn then làm chất kết dính.

Sơn mài – Tinh hoa nghệ thuật truyền thống Việt Nam

Ngoài ra còn sử dụng các loại vật liệu như bạc thếp, vàng thếp, son, vỏ trai,… Một bức tranh sơn mài nếu được bảo quản cẩn thận thì có thể tồn tại từ 400 – 500 năm. Có thể nói trong các chất liệu trong hội họa, sơn mài là chất liệu đặc trưng và phổ biến của hội hoạ Việt Nam.

3. Màu nước

Màu nước trở thành một trong các chất liệu trong hội họa được ưa chuộng từ thời kỳ Phục Hưng. Họa sĩ người Đức Albrecht Dürer (1471–1528), được xem là một trong những người tiên phong trong việc sử dụng kỹ thuật vẽ màu nước.

Điều thú vị là màu nước không chỉ mang lại giá trị nghệ thuật mà còn được dùng rộng rãi trong nghiên cứu khoa học. Người ta còn sử dụng màu nước để vẽ minh họa động thực vật, khảo cổ, bản đồ, thiết kế,… Khác với độ dẻo lâu khô của sơn dầu hay sự bóng bẩy của sơn mài, màu nước sẽ mang tính chất nhẹ nhàng, thuần khiết và nhanh khô.

Mặc dù có ảnh hưởng từ văn hoá Trung Hoa, hội hoạ màu nước Việt Nam cũng trải qua sự trau dồi từ nghệ thuật Pháp. Vì vậy, các bức tranh màu nước của hoạ sĩ Việt Nam đều có nét độc đáo riêng. 

Từ sau năm 1960 đến nay, màu nước mang nhãn hiệu Leningrad của Nga được các hoạ sĩ Việt Nam sử dụng phổ biến. Ngày nay, hoạ sĩ không chỉ giới hạn trong việc sử dụng màu nước mà còn kết hợp với các kỹ thuật khác như màu tự nhiên,  sáp, chì, màu bột,…

Màu nước thuộc TOP các chất liệu trong hội họa được yêu thích

4. Sơn Acrylic

Sơn acrylic là loại sơn có khả năng khô nhanh. Trong các chất liệu trong hội họa, sơn acrylic được tạo nên từ bột màu kết hợp với nhũ tương polyme acrylic. Phần lớn sơn acrylic có gốc nước nhưng khi khô lại có tính kháng nước. Tùy vào mức độ pha loãng với nước hoặc sự điều chỉnh bằng  gel, chất nền hay bột nhão acrylic mà tác phẩm hoàn thiện từ sơn acrylic có thể giống tranh màu nước, tranh sơn dầu, bột màu hoặc mang đặc điểm riêng biệt không thể có được từ những loại sơn khác.

Sơn Acrylic: Sự lựa chọn đa năng và phổ biến trong hội họa hiện đại

Acrylic có thể bám dính trên nhiều bề mặt khác nhau như vải, gương, giấy,… Loại sơn này cũng có thể được dùng để tạo các lớp sơn dày, từ đó dẫn đến việc hình thành gel và hồ dán, thậm chí tạo nên tranh với đặc tính phù điêu.

Acrylic là một chất liệu tổng hợp với độ linh hoạt nhưng độ bền chỉ khoảng 15 đến 20 năm. Dù vậy thì sơn acrylic vẫn là chất liệu yêu thích trong mỹ thuật ứng dụng và được nhiều hoạ sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng sử dụng trong tác phẩm. Tiêu biểu nhất là Robert Motherwell, Andy Warhol, Kenneth Noland,…

5. Đa chất liệu

Hội họa chú trọng đến việc tạo hình không gian trên mặt phẳng. Thay vì bị giới hạn bởi các chất liệu trong hội họa truyền thống như vải toan, lụa, gỗ,… các mặt phẳng mà họa sĩ sử dụng ngày càng trở nên phong phú nhờ vào sự sáng tạo của họ. Ngày nay, chúng ta thậm chí có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm được thực hiện trên bảng nhôm,  tường, gương… 

Sự ra đời của tranh đa chất liệu đã mang lại một bước tiến lớn cho hội họa. Một bức tranh đa chất liệu là sự kết hợp của nhiều chất liệu và phương pháp vẽ khác nhau thay vì chỉ sử dụng một chất liệu duy nhất.

Trong khoảng 20 năm trở lại đây, các nghệ sĩ Việt Nam cũng đang thực hành và phát triển dòng tranh đa chất liệu này. Tranh đa chất liệu mở đầu cho những tác phẩm phá vỡ ranh giới của các quy ước khắt khe về kỹ thuật và cho phép sự tự do sáng tạo. Điều này giúp hội họa Việt Nam có cái nhìn lãng mạn và phóng khoáng hơn trong quá trình sáng tác.

Tranh đa chất liệu phá vỡ giới hạn các chất liệu trong hội họa truyền thống

Kết luận:

Trên đây là tổng hợp các các chất liệu trong hội họa được sử dụng phổ biến và có sức ảnh hưởng lớn đến quá trình sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật. Hy vọng qua đây, bạn đã có thêm cái nhìn rõ ràng hơn về hội hoạ. Hãy theo dõi website của chúng tôi để thường xuyên cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích!

Cập nhật lần gần đây nhất: 25 Tháng mười một, 2024