Màu sắc trong hội họa là phương tiện quan trọng để biểu đạt, từ đó tạo nên ánh sáng trong các tác phẩm nghệ thuật. Do đó, việc nắm vững các lý thuyết cơ bản về màu sắc chính là cách để thổi hồn vào mỗi bức tranh. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng chúng tôi khám phá những kiến thức hữu ích liên quan tới màu sắc nhé!
Màu sắc trong hội họa: Ngôn ngữ của tâm hồn
Tổng quan về màu sắc trong hội họa
Màu sắc được hình thành nhờ ánh sáng. Khi ánh sáng tác động lên các vật thể, ta có thể nhận diện màu sắc đặc trưng của chúng. Có nhiều loại ánh sáng như: ánh sáng tự nhiên (như ánh sáng mặt trăng, mặt trời, các ngôi sao), ánh sáng khoa học (như lửa hàn,đèn điện,), và ánh sáng nhân tạo (như lửa than hoặc đèn dầu),… Nơi nào có ánh sáng, nơi đó sẽ có màu sắc. Ở nơi ánh sáng mạnh, màu sắc thường rực rỡ. Ngược lại, ở nơi ánh sáng yếu thì việc phân biệt màu sắc sẽ trở nên khó khăn hơn.
Màu sắc trong hội họa được chia thành ba màu cơ bản: đỏ, vàng, lam. Khi pha trộn hai trong ba màu cơ bản này thì ta có thể tạo ra các màu phụ. Tùy vào tỷ lệ pha trộn khác nhau mà ta sẽ có được các sắc thái màu đa dạng. Bên cạnh đó, khi kết hợp với màu trắng và đen, ta sẽ tạo ra vô vàn màu sắc khác nhau để biểu đạt mọi sự vật hiện tượng xung quanh.
Trong hội họa, màu sắc thường được phân thành hai tông chủ đạo là hòa sắc nóng và hòa sắc lạnh. Hòa sắc nóng là khi các gam màu nóng chiếm phần lớn trong tranh, trong khi hòa sắc lạnh là khi các gam màu lạnh chiếm ưu thế trong tác phẩm.
Tổng quan về màu sắc trong hội họa
3 Yếu tố của màu sắc trong hội họa
Về cơ bản, màu sắc trong hội họa sẽ bao gồm ba yếu tố cơ bản dưới đây:
- Sắc độ (Tone): Là độ đậm hay nhạt của một màu khi được pha thêm với màu trắng hoặc màu đen.
- Quang độ (Value): Đây là mức độ sáng hay tối của một màu, là kết quả của sự tương tác giữa các sắc độ sáng và tối. Ví dụ, trong vòng thuần sắc, màu vàng có đỉnh quang độ sáng nhất. Trong khi đó, màu tím có đỉnh quang độ tối nhất do đặc tính nổi bật của màu. Màu càng được pha thêm màu trắng thì quang độ càng sáng nhưng cường độ sẽ giảm.
- Cường độ (Intensity): Đây là mức độ mạnh hay yếu của một màu. Hiểu một cách cụ thể thì đây là cảm giác độ tươi sáng mà mắt nhìn nhận được do sự tác động lên thị giác. Ví dụ, màu vàng có quang độ sáng hơn, còn màu cam có cường độ mạnh hơn nhờ vào độ tươi rực rỡ của màu này.
3 yếu tố của màu sắc trong hội họa
Những khái niệm cơ bản khi nói về màu sắc trong hội hoạ
Để bạn hiểu rõ hơn về màu sắc trong hội họa, dưới đây là tổng hợp một số kiến thức cơ bản mà bạn cần nắm được:
1. Vòng thuần sắc
Vòng thuần sắc là một vòng tròn khép kín thể hiện sự tương tác giữa các màu sắc trong hội họa. Mỗi nơi có ánh sáng thì đều tồn tại màu sắc. Chúng ta thường nghĩ rằng màu sắc tồn tại độc lập, nhưng thực tế thì màu sắc mà chúng ta thấy đơn lẻ luôn bị tác động bởi các màu xung quanh nó. Cũng giống như nốt nhạc, không có màu nào là “xấu” hay “tốt”. Thay vào đó, màu sắc là kết quả của sự kết hợp các yếu tố quanh nó.
Vòng thuần sắc bao gồm 3 màu chính, trong đó mỗi màu lại có một màu bậc một và hai màu bậc hai. Ánh sáng trắng chứa đựng tất cả các màu mà mắt chúng ta có thể nhận thấy, tạo nên một phổ màu vô hạn và luôn xuất hiện theo dãy từ tím đến đỏ như chúng ta thấy trong cầu vồng. Để đơn giản hóa thì vòng thuần sắc biểu diễn tính chất vô hạn này bằng cách sử dụng 12 màu cơ bản quen thuộc, tương tự như hộp bút chì màu đầu tiên của bạn.
2. Các bậc màu cơ bản
Màu bậc nhất: Còn gọi là màu chính hay màu cơ bản, đây là các màu nền tảng để pha ra những màu khác (ngoại trừ đen và trắng vì không có màu nào có thể pha ra chúng). Màu bậc nhất gồm 3 màu cơ bản: Vàng, đỏ và lam.
Màu bậc hai (hay màu bổ túc): Còn được gọi là màu phụ hoặc màu bậc hai. Thông thường sẽ bao gồm 3 màu: Tím, lục, và cam. Trong đó, Tím được tạo từ Lam + Đỏ, Cam từ Vàng + Đỏ, Lục từ Lam + Vàng. Các màu này được pha theo tỉ lệ bằng nhau.
Màu bậc ba: Bao gồm các màu như Tím lam, Tím đỏ, Cam vàng, Cam đỏ, Lục lam, Lục vàng. Chúng được pha theo tỉ lệ bằng nhau từ màu bậc nhất với màu bậc hai liền kề trong vòng thuần sắc.
Tương tự, chúng ta có thể có Màu bậc 4, 5, 6, 7,… Bằng cách pha trộn với tỉ lệ bằng nhau giữa các màu liền kề trong vòng thuần sắc. Khi đó, các màu bậc cao hơn sẽ tiếp tục được tạo ra.
Các bậc màu cơ bản
3. Màu sắc trong hội họa: Màu tương phản
Màu tương phản gồm những màu đối lập với nhau. Khi đặt cạnh nhau, màu này sẽ làm nổi bật màu kia và ngược lại. Có 3 cặp màu tương phản: Đỏ – Lục, Vàng – Tím, Lam – Cam.
4. Màu nóng, màu lạnh
Nói về kiến thức màu sắc trong hội họa, màu nóng mang lại cảm giác ấm áp, gần gũi và kích thích thị giác. Màu nóng bao gồm những màu ngả đỏ như Vàng, Cam vàng, Đỏ, Cam, Cam đỏ. Ngược lại, màu lạnh mang lại cảm giác mát mẻ, dễ chịu hoặc xa xôi, lạnh lẽo. Trong đó bao gồm các màu ngả xanh như Lục vàng, Lục, Lục lam, Tím đỏ, Lam, Tím lam, Tím.
5. Màu trung tính
Màu trung tính được hình thành từ sự pha trộn giữa trắng và đen. Đây là màu không thuộc về nhóm màu nóng hay lạnh. Ví dụ tiêu biểu là màu xám. Màu xám có thể được tạo ra từ nhiều nguồn: Xám từ việc pha trộn hai màu tương phản, Xám từ đen pha trắng hoặc Xám từ sự kết hợp ba màu chính.
6. Màu trung gian
Trong màu sắc trong hội họa, màu trung gian là màu giúp điều hòa sự mâu thuẫn về sắc độ, cường độ và quang độ. Màu này được tạo ra từ hai màu tương phản. Để tìm màu trung gian, chúng ta cần xem xét hai màu có sự tương phản về tính nóng lạnh trên vòng thuần sắc.
7. Màu tương đồng
Màu tương đồng là những màu mà nhìn qua có vẻ giống nhau. Chúng thường nằm cạnh nhau trong vòng thuần sắc. Đây là một dãy màu nối tiếp, liên kết chặt chẽ và không phân biệt giữa màu nóng và lạnh (mở rộng cả khi pha với trắng hoặc đen).
Màu tương đồng là những màu nằm cạnh nhau trong vòng thuần sắc
8. Màu bổ túc xen kẽ
Một số màu xen kỹ trong hội hoạ bao gồm:
- Vàng và Tím: Đây là một cặp màu tương phản (Tím đỏ và Tím lam là hai màu tương đồng với Tím tạo thành một cặp bổ sung xen kẽ với Vàng).
- Đỏ và Lục: Đây cũng là một cặp màu tương phản (Lục vàng và Lục lam là hai màu tương đồng với Lục tạo thành một cặp bổ sung xen kẽ với Đỏ).
- Lam và Cam: Đây là cặp màu tương phản (Cam vàng và Cam đỏ là hai màu tương đồng với Cam tạo thành một cặp bổ sung xen kẽ với Lam).
Những màu tương đồng được sử dụng làm chủ đạo cho toàn bộ không gian, trong khi màu còn lại (cũng là màu gốc trong nhóm ba màu bổ sung xen kẽ) được sử dụng làm màu nhấn và màu trọng điểm.
- Bổ túc trực tiếp: Các màu nằm đối diện nhau trên bảng màu sẽ bổ sung trực tiếp cho nhau.
- Bổ túc kép: Hai màu nằm ở hai bên sẽ bổ sung kép cho màu đối diện trên bảng màu, tạo thành hình tam giác cân.
- Ngoài ra còn có bổ túc bộ ba và bổ túc bộ bốn.
9. Màu sắc trong hội họa: Màu chủ đạo (Màu nền)
Màu sắc chiếm ưu thế trong toàn bộ không gian, ảnh hưởng đến toàn bộ hòa sắc của nó. Một không gian trang trí với màu chủ đạo giống như một bản nhạc với chủ âm. Màu chủ đạo cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như đề tài, thời gian, không gian, vị trí sử dụng cũng như ý đồ và cảm xúc của họ.
Khi nhắc đến khái niệm màu sắc trong hội họa này, ta cũng cần đề cập đến màu nhấn. Điều này nhằm tạo sự cân đối và hài hòa, đồng thời màu nhấn có vai trò tô điểm, dẫn dắt ánh nhìn và tạo ra sự phân chia chính phụ. Màu nhấn thường tương phản với màu nền (hay màu chủ đạo) về các yếu tố như tính chất nóng, lạnh, quang độ, sắc độ và cường độ. Việc sử dụng màu nhấn cần được thực hiện một cách tinh tế, không quá lộ liễu.
Màu sắc trong hội họa: Màu chủ đạo (Màu nền)
10. Màu sắc riêng
Quy luật hỗ trợ cộng hưởng giữa các màu sắc, ánh sáng, không khí, môi trường và vật thể. Việc sử dụng màu sắc nhằm mục đích diễn tả sự cộng hưởng này. Chúng ta không nên chỉ sử dụng màu sắc riêng biệt của từng vật thể mà không hiểu quy luật cộng hưởng.
11. Màu độc sắc
Đây là tên gọi của không gian chỉ sử dụng một màu, pha với trắng và đen để tạo ra sự liên kết giữa các sắc độ một cách tinh tế.
Kết luận:
Màu sắc trong hội họa là yếu tố quan trọng hàng đầu khi tạo nên một tác phẩm. Lý thuyết về màu sắc là kiến thức cơ bản mà bạn cần nắm vững vì có tính ứng dụng cao trong đời sống, không chỉ bó buộc trong vẽ tranh. Hãy theo dõi trang web của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích khác về hội hoạ nhé!
Một số từ khóa gợi ý để bạn tìm kiếm thêm thông tin:
- Lý thuyết màu sắc
- Bánh xe màu
- Màu sắc trong hội họa
- Tâm lý màu sắc
- Phối màu
- Màu sắc trong thiết kế
Cập nhật lần gần đây nhất: 25 Tháng mười một, 2024
